Բացել լրահոսը Փակել լրահոսը
A A

«ԵԱՀԿ-ն մեղսակից է» (տեսանյութ)

Հարցազրույց

  «Ա1+»-ի զրույցը ՀԱԿ կենտրոնական գրասենյակի համակարգող Լեւոն Զուրաբյանի հետ:

 -Ինչպե՞ս եք գնահատում Վերաքննիչ դատարանի կայացրած վճիռը Նիկոլ Փաշինյանի նկատմամբ:

 -Այդ վճիռը Սերժ Սարգսյանն է կայացրել' Վերաքննիչ դատարանի միջոցով: Սրա մասին խոսում ենք ոչ միայն մենք: ԵԱՀԿ/ԺՀՄԻԳ-ի զեկույցում էլ կան արձանագրումներ: Այսինքն' ըստ էության, այն դատավարությունները, որ ընթացել են մեր ընդդիմության լիդերների նկատմամբ, անցել են ապօրինության դաշտում: Ինչ վերաբերում է դատավճռին, ապա դա ցույց է տալիս, որ Սերժ Սարգսյանը գերադասում է ընդդիմությանը հալածելու հնարավորությունը պահպանելը: Նրա համար ռեժիմի բռնատիրական ջղաձգումներն ավելի կարեւոր են, քան ՀՀ իմիջը, ՀՀ դիրքերը միջազգային ասպարեզում եւ մասնավորապես Ղարաբաղի բանակցություններում: Սերժ Սարգսյանը եւս մեկ անգամ ցույց է տալիս, որ պատրաստ է զոհաբերել երկրում քաղաքական հաշտեցման գործընթացը, ընդհանրապես ժողովրդի հետ լեզու գտնելու որեւէ միտումը զոհաբերելու հանուն իր իշխանական ախորժակների, հանուն իր ռեժիմի, իր անձնական իշխանության ամրապնդման:

 -Բայց չէ՞ որ Վերաքննիչ դատարանը կարող էր ուղղակի անփոփոխ թողնել ընդհանուր իրավասության դատարանի վճիռը: Իսկ նա համաներման որոշումը կիրառեց: 

 -Նախ սկսենք նրանից, որ ընդհանուր իրավասության դատարանը օրենքի խախտումով չէր կիրառել համաներումը: Դրա մասին բոլորը մատնանշեցին, այդ թվում նաեւ մարդու իրավունքների պաշտպանը: Այնպես որ' մեծ լավություն չեն արել, ընդամենը շտկել են ապօրինություններից մեկը: Ես կուզեի մի դրվագի մասին խոսել, որը վկայում է մեր դատական համակարգի իրավագիտակցության մակարդակի մասին: Պատիվ ունեցա մասնակցելու այս դատավարությանը, եւ դատավոր Սերժիկ Ավետիսյանը փորձում էր դահլիճում աղմուկը հանդարտեցնելու համար սանկցիաներ կիրառել մարդկանց նկատմամբ: Երբ դա չհաջողվեց, նա ասաց դարակազմիկ մի ֆրազ. «Եթե որեւէ մեկը աղմկի, ես ամբողջ շարքը հանելու եմ, ամբողջ շարքի նկատմամբ պատժամիջոց եմ կիրառելու»: Սերժիկ Ավետիսյանը երեւի չգիտի, որ վերջին անգամ կոլեկտիվ պատասխանատվության սկզբունքը կիրառվել է գեստապոյի կողմից, նացիստների, ստալինյան էնկավեդեի կողմից, որ մեկ մեղավորի պատճառով կարող էին 100 հոգու գնդակահարել: Դատավորից, որը կարող է նման մոտեցում ունենալ, արդյոք հնարավո՞ր է սպասել արդարադատություն: Բնականաբար' ոչ: Բայց խնդիրն այն է, որ իրավագիտակցության այդ նացիստական մակարդակն ունի ոչ միայն Սերժիկ Ավետիսյանը, այլ Սերժիկ Սարգսյանից սկսած բոլորը' վերից վար:   

-Իսկ ինչպե՞ս կգնահատեք ԵՍՀԿ/ԺՀՄԻԳ-ի վերջին զեկույցը' հետընտրական դատավարությունների վերաբերյալ:

-Մեր կարծիքով, սա ուշացած հրապարակում էր. զեկույցը վաղուց պատրաստ էր եւ պետք է հրապարակվեր, բայց ինչ-ինչ գործարքների շնորհիվ այս զեկույցը հետաձգվեց, եւ հրապարակվում է այն ժամանակ, երբ նրա քաղաքական ազդեցությունը նվազագույն կլինի. եթե հրապարակվեր ժամանակին, միգուցե այսօր մի քանի քաղբանտարկյալ պակաս կունենայինք ՀՀ-ում: Այնպես որ ես համարում եմ, որ ԵԱՀԿ-ն իր մեղքի բաժինն ունի այսօրվա քաղբանտարկյալների առկայության հարցում: Այնուամենայնիվ, պետք է մատնանշենք, որ լուրջ արձանագրումներ կան, մասնավորապես, ըստ ԵԱՀԿ  զեկույցի, խախտվել է մարդկանց ազատության իրավունքը, մարդիկ ձերբակալվել են առանց լուրջ հիմնավորումների, դատավորները հաճախակի բռնել են մեղադրողների շահի կողմը, նրանք խախտել են կողմերի հավասարությունը, բազմաթիվ այլ ապօրինություններ են թույլ տրվել: Ուղղակի այս բոլոր արձանագրումներից հետո ԵԱՀԿ-ն պետք էր եզրակացություններ աներ, մասնավորապես, երբ նշում է,  որ անթույլատրելի է, երբ մի քանի տասնյակ դատավճիռ կրկնում է նույն տեքստը: Իսկ դա նշանակում է մի բան, որ բոլոր դատավարությունները ղեկավարվել են մեկ կենտրոնից եւ պատվիրվել են գործադիր իշխանության կողմից: Ահա այս եզրակացությունը չեն արել զեկույցում: Արձանագրելով կարեւոր իրողությունները' ԵԱՀԿ-ն հիանալիորեն զերծ է մնացել քաղաքական գնահատականներ տալուց:

 -Իսկ քաղաքական գնահատականներ տալը չէ՞ր նշանակի խառնվել մեր ներքին գործերին:

 -Մարդու իրավունքների պաշտպանության գործում, դա միջազգային պրակտիկա է, որեւէ գնահատական չի կարող ընկալվել որպես ներքին գործերին խառնվելու գործընթաց: Մարդու իրավունքների ոլորտը մի բնագավառ է, որտեղ բոլոր պետությունները իրավունք ունեն իրենց արդարացի մոտեցումները եւ բողոքները հայտնել: ԵԱՀԿ-ն կարող էր ավելի կոշտ զեկույցով հանդես գալ , բայց անգամ այն խախտումները, որոնք արձանագրվել են, ցույց է տալիս մի բան. արդարադատություն քաղբանտարկյալների նկատմամբ չի կիրառվել:

 -Զեկույցի որեւէ իրական հետեւանք տեսնո՞ւմ եք:

-Այս զեկույցը հիմքեր է ստեղծում, որ միջազգային հանրությունը, տարբեր երկրներ, միջազգային տարբեր կառույցներ պահանջեն քաղբանտարկյալների ազատում, որովհետեւ այս զեկույցից հետո իշխանությունները չեն կարող պնդել, որ դատական համակարգն է որոշել, նա քննել է եւ տվել իր գնահատականը: Այս զեկույցը ցույց է տալիս, որ դատական համակարգը իրականում չի գործել, կամ գործել է ապօրինաբար, ուստի սա հիմքեր է ստեղծում պահանջելու քաղբանտարկյալների ազատումը:

 -Իսկ մեր դատական համակարգը հետեւություններ կանի՞:

 -Դատական համակարգ կա՞, որ հետեւություններ անի: Հետեւություններ պետք է անի այն իշխանությունը, որն այդ դատական համակարգը ապօրինաբար կառավարում է: Արդյո՞ք իշխանությունները կանեն այդ հետեւությունները. մինչեւ հիմա նրանք որեւէ նման միտում չեն դրսեւորել, ավելին, ապացուցում են, որ սեփական բռիությունը ցուցադրելը, օրենքների նկատմամբ քամահրանքը ցուցադրելը եւ քրեական աշխարհի  օրենքներով ու պատկերացումներով գործելը իրենց համար ավելի կարեւոր է, քան  ՀՀ իմիջը, ՀՀ դիրքերը Ղարաբաղի բանակցություններում, քան օրինականությունը:     

Զրուցեց Դիանա Մարկոսյանը