Բացել լրահոսը Փակել լրահոսը
A A
Քաղաքականություն

Հնարավոր է արդյոք ղարաբաղյան հակամարտության ընդլայնում. Ամերիկացի վերլուծաբանների տեսակետները (տեսանյութ)

Ամերիկայի Ձայն

Ամերիկացի վերլուծաբաններն ու նախկին դիվանագետները քննարկում են ղարաբաղյան հակամարտության գոտում ռազմական գործողությունների վերսկսումն ու տարածաշրջանային տերությունների ներգրավումը

Ղարաբաղի հակամարտության գոտում շարունակվում են արյունալի բախումներ: Միացյալ Նահանգներն ու միջազգային հանրությունը կոչ են անում հակամարտության կողմերին անհապաղ դադարեցնել կրակը և նստել բանակցային սեղանի շուրջ: ԱՄՆ պետքարտուղարության մամլո խոսնակ Մորգան Օրտագուսը պետքարտուղարության հայտարարության մեջ նախազգուշացնում է՝ երրորդ ուժերի ներգրավումը հակամարտությունում կնպաստի տարածաշրջանային լարվածության աճին:

ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի ամերիկացի նախկին համանախագահ Ջեյմս Ուորլիկը իրավիճակը գնահատում է ծայրահեղ լարված: Մտահոգիչ են հակամարտության ընդլայնման հավանականությունն ու կիրառվող մահացու զինատեսակները, որոնք սպառնում են նաև խաղաղ ազգաբնակչությանը: Բանակցային գործընթացն ու կողմերի միջև կապի բացակայությունն, ըստ դեսպան Ուորլիկի, հանգեցրեց ռազմական բախումների վերսկսմանը: Վատագույն սցենարի պարագայում, ըստ դեսպանի, դրանք կարող են ներառել նաև տարածաշրջանային երկրները:

՛՛Կողմերը պետք է հավատարիմ լինեն խաղաղությանը և լուրջ բանակցային գործընթաց նախաձեռնեն, որը տեղի չէր ունենում որոշ ժամանակ՛՛,- ասում է Ուորլիկը:

Մինսկի խմբի մեկ այլ ամերիկացի նախկին համանախագահ, Ադրբեջանում ԱՄՆ-ի նախկին դեսպան Մեթյու Բրայզայի կարծիքով էլ դժվար է ասել, թե կողմներից որ մեկն է սկել բախումը: Բանակցային գործընթացն, ըստ նրա, խափանվեց վարչապետ Փաշինյանի՝ ՛՛Լեռնային Ղարաբաղը Հայաստան է և վերջ՛՛ հայտարարությունից հետո, որին հաջորդեց զենքերի կուտակումը շփման գծի երկայնքով և հուլիսյան բախումները հայ-ադրբեջանական սահմանին: Նրա կարծիքով Թուրքիան և Ռուսաստանը լրացնում են Մինսկի խմբի թողած բացն այդ տարածաշրջանում: Մոսկվան սակայն ցանկանում է խաղաղապահ ուժեր տեղակայել Լեռնային Ղարաբաղում՝ իր ազդեցությունը մեծացնելու համար:

՛՛Ռուսաստանն այժմ ասում է, որ կպաշտպանի Հայաստանին՝ որպես դաշնակից: Թուրքիան նույնն է ասում Ադրբեջանի մասին: Այսպիսով, կարողենք տեսնել հակամարտության ընդլայնում՛՛,- ընդգծում է նա:

Սակայն վերլուծաբան Փոլ Սթրոնսկին լարվածության հիմքում է տեսնում մի շարք գործոններ, ներառյալ կողմերի միջև լարվածության ու ագրեսիվ հռետորաբանության աճը վերջին շրջանում, միջազգային իրավիճակի սրումն ու մեծ քանակությամբ մահաբեր զենքերի կուտակումը կողմերի ձեռքում: Սոցիալ-տնտեսական իրավիճակի վատթարացումը կորոնավիրուսի համավարակի պայմաններում ևս զգալիորեն նպաստեց այս զարգացումներին: Մասնվորապես, Ադրբեջանում, ըստ վերլուծաբանի, տնտեսական դժվարությունները խափանեցին պետության և հասարակության միջև հաստաված սոցիալական պայմանագիրը, ըստ որի, ժողովրդավարության բացակայությունը փոխարինվում էր սոցիալական բարեկեցությամբ և Ղարաբաղի վերադարձի խոստումներով: Ըստ վերլուծաբանի, պատերազմը հնարավորություն է տալիս շեղել հանրության ուշադրությունը նման խնդիրներից:

Հակամարտության ընդլայնման առումով Փոլ Սթրոսկին ընդգծում է՝ Թուրքիան և Ռուսաստանը չեն ցանկանում ուղակիորեն ներգրավվել հակամարտության մեջ միմյանց դեմ, սակայն Անկարայի կատաղի աջակցությունը Բաքվին ստեղծում է նման վտանգ: Վերլուծաբանի կարծիքով նման սցենարից խուսափելու համար դիվանագիտական տարբեր խողովակներով այժմ ընթանում են քննարկումներ, քանի որ լայնածավալ տարածաշրջանային բախումը Հարավային Կովկասում չի բխում որևիցէ մեկի շահերից: